Saciye ve Hamidiye Medreseleri’nde eğitim görmüş olan Kaşgarlı Mahmud, eğitimini tamamladıktan sonra kendini Türk dilini incelemeye adamıştır.
Türkçe biz sözlük hazırlamak için çalışmalara başlayan Kaşgarlı Mahmud, iki yıl boyunca bütün Orta Asya’yı baştan başa katetmiş, Anadolu topraklarında ve Bağdat’ta köy köy gezerek Türk dili üzerine incelemeler yapmıştır.
Türk dilinin zenginliğini gözler önüne serebilmek amacıyla hazırlanan eserin kelime anlamı; Türk Sözlüğünün Divanı anlamını taşır. Orijinalinde Türkçe kelimelerin anlamları Arapça açıklanır. Tam 7500 sözcük içeren eserde, sadece sözcükler de yer almaz. Çeşitli atasözleri, dilbilgisi kuralları, şiirleri efsaneler, halk edebiyatı örnekleri ve tarih-coğrafya bilgileri de Divan-ı Lügat-it Türk’te önemli bir yer tutmaktadır.
1072 yılının Ocak ayında eserine başlayan Kaşgarlı Mahmud, sözlüğün yazımını 10 Şubat 1074’te tamamlamıştır. Türk yazılı edebiyatının bilinen en eski eseri Divan-ı Lügat’üt Türk’ün orijinali bugün Ayasofya Müzesi’nde korunmaktadır.
