Bazı sözler vardır, söylenişindeki ritimden musiki zevki alırsınız. Aynı sözde bir de kadife yumuşaklığı, anlamında içtenlik varsa, sarmıştır o söz sizi. Onu durmadan mırıldanırsınız.
"Her insan bir dünyadır, biz bunun farkındayız." cümlesi dilimden düşmüyor bugünlerde. Bunda etkili olan, seslerin armonisi, okunuşundaki ritim, belki de sahip olduğum meslek.
Sözün içine girdikçe kendimi buluyor, sorumluluğumu hatırlıyorum. Bir üniversite hazırlık dergisine ait olan bu reklam cümlesini bulan zekâ sahibini de tebrik etmek istiyorum.
Her insanın bir dünya olması ve bizim bunun farkında olmamız, ne demektir? İçinde yaşadığımız dünya tek. Her insan ayrı bir dünya olunca pek çok dünya ile hem iç içeyiz hem karşı karşıyayız. İnsan, hem kozmik hem biyolojik hem fizyolojik hem psikolojik hem ideolojik… Dünya. Ondaki nü ansların bile binbir derinliği var. Bugüne kadar keşfedilmeyen ve keşfedilmeyecek tek gerçek, insan gerçeği olacak.
Her insan, birbirinden farklı olabildiği gibi aynı insan, yaşamı içerisinde her an farklı olabiliyor. İnsanın "muamma" olması da bu özelliklerinden kaynaklanıyor. Ben, bugüne kadar kimseyi anlayabilmiş değilim, daha kötüsü kendimi de anlayabilmiş değilim. Bu, anlaşılmazlık her düşünce sahibi için geçerli olmalı.
Kişioğlu ancak eğitimle "insan" niteliği kazanabiliyor. Ona bu niteliği kazandırmak, dünyanın en zor işi. Bir taş kolayca heykel ismi kazanabilir.
Tuğla, demir, çimento biraz emekle bina ismi kazanabilir. Birkaç değişik boya, su ve fırça yardımıyla, tablo kimliğine bürünebilir. Peki, kişinin, "insan" olması bu kadar kolay mı?
Varlığı, kavramı, niteliği fark etmek; bilgi, birikim, yetenek işi. Kişiler, ihtisas sahibi oldukları konulardaki gelişmişlik düzeyine göre farklar arasındaki farkı da fark edebilirler.
Bir konuda uzmanlaşmak, farklar arasındaki farkı görmek, buna göre farklı yöntemlerle farklı sonuçlara ulaşmak değil midir? Bu sadece çizgi dışı olmak anlamına da gelmiyor. Bir işin ustası olmak, ifadesi bu noktada anlam kazanıyor.
Annesiniz ya da babasınız. Çocuklarınız arasındaki farkı görebiliyor, bir çocuğunuzun yeteneklerini, dürtülerini, ilgilerini, fizyolojik ya da psikolojik niteliklerini fark edebiliyor, buna göre bir tavır ortaya koyabiliyorsanız, siz ebeveyn olarak mükemmel insanlarsınız. Bir işletmede yöneticisiniz, yönettiğiniz kurumdaki çalışanların yeteneklerini tanıyabilmişseniz, beklentilerini tahmin edebiliyorsanız, hangi davranışa nasıl bir tepki verebileceğini bilebiliyorsanız siz iyi bir yöneticisiniz.
Öğretmensiniz, işiniz kişi malzemesine şekil vererek ona "insan" kimliği kazandırmak. Şimdiye kadar ilgilerinin çapı, düşüncelerinin yüksekliği, duygularının derinliği tespit edilemeyen malzemeyi maksimum noktada tanıyabiliyorsanız, bu konuda yeterli donanıma sahipseniz, onu kırmadan eğip bükebiliyorsanız, yeteneklerini geliştirip verimli hale getirebiliyorsanız, düne göre farklı bir çizgiye taşıyabiliyorsanız siz iyi bir öğretmensiniz.
Yaptığı işin farkında olan yazar, iyi bir yazardır, usta iyi bir ustadır, bahçıvan iyi bir bahçıvandır, arkadaş iyi bir arkadaştır, lider iyi bir liderdir, kurum iyi bir kurumdur, devlet iyi bir devlettir.
Evrenin merkezinde insan var. İnsan da eğitimle anlam kazanıyor. En doğru eğitim, insanın farklarını fark edip ona göre farklı yöntemler oluşturmakla mümkün. Bunun için, ihtisas çok önemli.
Şimdi, farkındalık zamanı. Yoksa, ömür öyle de böyle de bitiyor.
Farklardaki farkı görüp fark yaratanlar yaşıyor.
